25/3/14

FALORDIETAS



A CAZATAIRA DE BIRABOLAS (III)
Cuan dixoron de chilar toz os inseutos, se achunté o tribunal ta beyer que fer con a mesacha. Dimpués de un ratet, l’alguazil, que yera un caballet de sanbizén, leyé a sentenzia;
-A nirna Brioleta, será condenata á sufrir os mesmos martirios qu’era li ha feito á las paxarelas!

Una gran cantidá de aplausos se ascuitoron dimpués d’a lectura, e toz os inseutos, á parolas d’a fada, s’endrezoron á fer as suyas faenas, ya que se remataba la nuei e prenzipiaba o diya.
Brioleta, ixe maitín, se debanté d’o leito una mica alticamata por o suenio, pero como i yera con os suyos pais, xublidé pronto lo que li eban dito los inseutos e prenzipié a cazata con o rete d’as birabolas.
Pero la mesacha no sospeitaba que la yeran aguardando, dezaga d’uns buxos, un exerzito de abellas e grespias, que muito pronto fizon d’a cara d’a ninona o blanco d’os suyos agullons.
A mesacha no feba que demandar aduya, pero as abellas e grespias la encorreban e fizaban sin aturar-sen. Á la fin, os suyos pais consiguiron rescatar-la e lebar-la ta la suya cambra en do la curaron.
Muitos diyas tardé a mesacha en curar os suyos fabons, e cuan torné á lo chardín, si se’n remeré d’os inseutos, e enxamás torné á cazar paxarelas ni fer-lis cosa á los inseutos.

Chilar: gritar
Caballet de sanbizén: mantis religiosa
Una mica: un poco
Alticamata: preocupada
Xublidé: olvidó
Aguardando: esperando
Grespias: avispas
Agullons: aguijones
Cambra: habitación
Fabons: habón


19/3/14

FALORDIETAS



A CAZATAIRA DE BIRABOLAS (II)
-Fada –respulié a ninona. As tuyas paxarelas son tan beroyas que yo deseyo colezionar-las t’amostrar-las á las mías amigas!
-Tú tamién yes beroya! –li respulié a fada, pero no te ferba goyo que, por ser-lo, bella persona te fese sufrir e te matase punchando-te en una parete.
-Oh, no!
-Pos ixo!, lo que no quieras ta tú, no li’n faigas á los demás, e asinas continarás á tuya bida goyosa.
A chiqueta Brioleta prometié no fer-lo más, churando no encorrer más á las birabolas, pero de maitins, en que bide bolar por entre as fuellas á las paxarelas, xublidé as parolas d’a fada e continé encorriendo-las.
Pero de nueis, sonié bellacosa que la emplené de medrana. I yera debán d’un tribunal de inseutos, en meyo de muitas brioletas, con a fada posata en un posiento d’oro.
L’acusador yera la birigüeta que, siñalando á la mesacha, diziba;
-Ista nirna mala no ha feito causo de lo que ha dito a fada. Dende fa muito tiempo encorre á las nuestra amigas as birabolas, que dan polideza á lo chardín con as suyas colors. Con o suyo rete, las caza, e dimpués las mata punchando-las con agullas, e antimás prometié que no tornarba á fer-lo.
- Bi ha que matar-la, bi ha que matar-la! –chilaban os inseutos.
- Ha engañuflato á la fada!!!, e ha que bosar totas as muertes con á suya bida.

As zagueras parolas d’a birigüeta fizon que toz os inseutos prenzipiasen á chilar, demandando un gran castigo, mientres Brioleta, ligata á un árbol e con os güellos ubiertos batalers yera bichilata por un xambre de abellas.
Cuan toz se quedaron sin tartir, fablé o defensor d’a mesacha, un escarabxo mielsudo de boz grau:
-A berdá ye que no sé que parolas emplegar ta esfender á iste mostruo que arrasa lo nuestro chardín. A fada me ha dito que esfienda á ista nirna, pero no’n trobo dengún alazet solido ta fer-lo. Sólo, que ista ninona de poquetas añadas, encara no ne ha lo suyo zerebro maturo ta reflexionar sobre lo que fa. Pero no ye sólo que d’era la culpa, pos os suyos pais no ha sabito dizir-li cualo ye lo buen camín, ni que no se matan á los animals.
Asinas que, demando no sigaz muito duros con era.
Continará …
Beroya: hermosa
Bella persona: alguien
Xublidé: olvidó
Bellacosa: algo
Medrana: miedo
Birigüeta: grillo
Bi-ha: hay
Bosar: pagar
Ubiertos batalers: abiertos de par en par
Sin tartir: callados
Alazet: base


7/3/14

FALORDIETAS



A CAZATAIRA DE BIRABOLAS
Fa muitismas añadas, bibiba arredol de un lucar que no me’n remero, una familia muito rica, que n’eba una gran chardín que parixeba un suenio.
En er bi’n eba de brioletas amagatas entre as suyas fuellas rotunas, ulorosoas teflas blancas, royos ababols como chislas de sangre, clabelinas rosas, lidios, e rosas de diferens colors, …
Ye natural que, cuan se ubriban tantas flors de muitas colors e ulors, n’abiesen muitismos inseutos qu’escaban á suya chenta entre eras.
De diya, o chardín yera bisitato por milentos de animals de muitas espezies, pero as más polidas yeran as birabolas de alas royas, soras e blancas. Sin dembargo, n’eban un gran enemigo que las encorreban sin denguna finalidá prautica. E iste enemigo yera la filla de l’amo d’a casa, clamata Brioleta, pero á penar de aber-ne nombre de flor, pillaba á las paxarelas con o suyo rete ta dimpués punchar-las con agullas e calar-las en tablas, do las colezionaba t’amostrar-las á las amigas.
Una nuei, dimpués d’una gran cazata, Brioleta sonié con a Fada d’o Chardín. Ísta yera una muller blanquiñosa como a flor de nieu, de tufa sora como as cuculetas e de güellos azuls como as campanetas.
Lebaba un bestito con debuxos de flors de muitas colors e, en á suya man una bareta de abozo que iluminaba como si estase o reflexo d’a luna.
Dezaga d’era, en ringleras, beniban un fascal de inseutos; abellas, escarabajos, birigüetas, birabolas, grespias, ferfetas, fornigas, saltocapoz, … que caminaban en orden, serios e con zeño encarrañato.
A fada se amané á lo leito d’a nirna e lugo de tocar-la con a bareta de abozo, li dizié con boz toba como a bisa:
-Brioleta!, tu yes una ninona educata e de buen coral, yes muito cruel con bels d’os abitadors d’iste chardín. As paxarelas se alimentan e polinizan as mías flors, si lis fas mal, perchudicas á las flors, antimás de matar-las fendo-las sufrir.
Dende maitín has que dixar d’encorrer-las e punchar-las dica matar-las.
Continará …

Cazataira: cazadora
Birabolas: mariposa
Me’n remero: me acuerdo
Tefla: trébol
Ababols: amapolas
Escaban: buscaban
Chenta: comida
Soras: doradas como la paja
Paxarelas: mariposas
Calar-las: colocarlas
Fada: hada
Tufa: cabellera
Cuculetas: prímulas
Güellos: ojos
Birigüetas: grillos
Grespias: avispas
Ferfetas: cigarras
Saltocapoz: saltamontes
Toba: suave
Bisa: brisa