30/5/13

FALORDIETAS

OS BIELLOS D’A ESPELUNGA
Yeran uns caminantes que iban por un camín cuan prenzipié á pleber, e cada begata plebeba más, asinas que prenzipioron á itar golladas á dreita e cucha por beyer si en trobaban bel puesto do acubillar-sen. Á la fin bidon una espelunga que yera en o mon, chunto á lo camín, e astí s’endrezoron. E dentro d’a espelunga se’n troboron un biello muito biello con as barbas blanquiñosas e luengas que yera plorando.
-Por qué plora busté?, ha fredo? –li demandoron.
-No, no siñors.
-Ha fambre?
-No, no siñors.
-Se ha muerto bel familiar?
-No, no siñors.
-Pero, allora …, por qué plora busté?
-Pos que me ha atochato lo mio pai!
-Pero siñor!, e ne ha busté pai encara?
-Sí, si siñors
-E por qué li ha atochato lo suyo pai?
-Por cosa, porque ha quiesto.
-E do ye agora lo suyo pai?
-Dentro d’a espelunga.
-Se puede entrar á bier-lo?
-Si siñors, entren bustez.

Dentroron en a espelunga por un pasadizo e plegoron ta una cambra en do i yera o pai d’o biellet ploricón. O biellet n’eba tota la cara d’a mesma color que la tierra, ya no n’eba de palas, catirons ni caxals en a suya boca, a zoqueta li se achuntaba con o naso …, asinas que parixeba que no bi eba en o mundo dengún biello tan biello con er.

Espelunga: cueva
Plebeba: llovía
Golladas: miradas
Cucha: izquierda
Acubillar-se: cobijarse
Atochato: golpeado
Pai: padre
Cambra: habitación
Palas: incisivos
Catirons: colmillos
Caxals: muelas
A zoqueta: la barbilla
O naso: la nariz

21/5/13

FALORDIETAS



OS TRES COCHINS (II)
-Soflaré e soflaré e la caseta bulcaré!

E soflé con totas as suyas fuerzas e la caseta de palla bulqué.
O cochín más chicotón corrié enta la casa de fusta d’o suyo chirmán meyano.
-Aquí no mos minchará o lupo!, en ista casa no puede entrar!! –diziban os dos chirmans.

O lupo, asabelo d’encarrañato, se metié debán d’a puerta e prenzipié á soflar mientres chilaba;
-Soflaré e soflaré e la caseta bulcaré!!

A fusta se trenqué, e las paretes cayoron ta tierra, e allora os dos cochins se’n fuoron á acubillar-sen en a casa de adobas d’o chirmán mayor.
-No mos mincharás!, no mos mincharás! –chilaban os latons.

O lupo yera encarrañato e con muita fambre , e agora deseyaba minchar-se á los tres cochins. Asinas que s’amané enta la puerta e otulé;
-Soflaré, soflaré e la puerta bulcaré!

E se metié á soflar tan fuerte como l’ausín. Soflé e soflé, pero la caseta de adobas yera muito resistente e no conseguiba bulcar-la. Asinas que se’n puyé ta lo tellato ta poder dentrar por a chaminera. Pero cuan baxaba por dentro d’era, cayé en un caldero pleno d’augua bullindo penchato d’o cremallo.
Con o pelello sucarrato e lo estomaco laso, o lupo se’n fue enta la selba ta no tornar enxamás á saper-se cosa d’er, e …

FUMO ZAFUMATO,
POR A CHAMINERA,
S’HA ESFUMATO.

Bulqué: derribó
D’encarrañato: de enfadado
Se trenqué: crujió
Acubillar-sen: refugiarse
L’ausín: viento frío del norte con nieve
Bullindo: hirviendo
Penchato: colgado
Laso: vacío

14/5/13

FALORDIETAS



OS TRES COCHINS E LO LUPO
Eba una begata tres latons que yeran chirmans e bibiban en una calbera d’a selba. O lupo los encorreba toz os diyas ta minchar-los-se. Ta escapar d’o lupo, os latonez pensoron en fer-sen una casa. A toz lis parixié una buena ideya, e se metioron á triballar, pero cadagún fendo-se á suya casa.
-A de yo será de palla –dizié o más chicotón-, a palla ye blanda e se puede triballar con fazilidá. Remataré pronto de fer-la e me’n iré á chugar.

O chirmán meyano dezidié que á suya casa la ferba de fusta:
-Puedo en trobar-me muita fusta por os arredols, feré á mia casa pronto con istos trallos e me’n iré tamién á chugar.

O mayor dezidié fer á suya casa con adobas.
-Anque me cueste muito tiempo, será fuerte e resistente, e dentro i seré á salbo d’o lupo. Le meteré una chaminera ta rustir glans e fer caldo de carrotas.

Cuan as tres casas estioron rematatas, os cochins cantaban e danzaban en a puerta, goyosos por aber rematato con o problema.
-No mos minchará o lupo!, en casa no puede entrar o lupo!

Allora surtié de dezaga d’un árbol gran o lupo, con muita fambre e chilando:
-Cochins, tos bo á minchar!

Cadagún s’amagué en casa suya, pensando que yeran á salbo, pero lo lupo s’endrezé á la caseta de palla d’o chirmán chicotón e otulé:
Continará …
Latons: cerdos
Chirmans: hermanos
Calbera: claro
Selba: bosque
Palla: paja
Fusta: madera
Trallos: troncos
Adobas: ladrillos
Os glans: las bellotas
As carrotas: las zanahorias
Otulé: aulló