27/2/13

FALORDIETAS



A MOÑA (II)
O furtaire prenzipié á escar platos, forquetas e cullaras, e tanimientres, as dos mesachas fuyón enta casa suya. O furatire s’encarrañé asabelo cuan paré cuenta. Sindembargo, a mesacha no aprendié, e torné uns diyas dimpués á la espelunga.
Ixe diya bi eba atro furtaire, que ta fer un poder por pillar-la dezidié amostrar-li a espelunga e lo puesto en do eban amagatos os suyos tresoros. Pero a mesacha, beyendo as suyas intenzions, li propuse amostrar-li á suya casa.
O furtaire pensé qu’estarba una buena ideya, e que asinas beyerba por do calar-se e poder furtar-ie. A mesacha eba fuyito por una cuerda penchata d’una d’as finestras, prenzipié á puyar, e dezaga d’era o furtaire. Cuan a mesacha ya i yera alto e lo furtaire á punto de plegar alto, pillé un cultro e tallé a cuerda, cayendo ta tierra e fendo-se firme mal o furtaire.
A choben, que yera asabelo de coy, s’esfrazé de medico, e se ofrexié á los furtaire ta poder curar-lo. Os furatires, sin reconoxer-la, la dixoron pasar. Ísta lis demandé que los dixasen solos, e sin perder-ne tiempo, pillé unas xordicas que lebaba e se metié á fer-li esfriegas por tot o cuerpo, dixando á lo furtaire con a carne roya como un chil. E cuan se’n iba li chilé;
- Yo so Rosa Roya, ta que t’alcuerdes!

A mesacha dixé pasar uns diyas e s’esfrazé de barbero e se’n fue ta la espelunga por bier si li dixaban dentrar á rasurar á lo furatire. Dixón entrar á la mesacha, e cuan se quedé á solas, se metié á rasurar-lo, e como la noballa no yera esmolata, li fize muitas nafras, e salié d’a cambra dizindo;
- Yo so Rosa Roya, ta que t’alcuerdes!

A mesacha ya no se amané más por a espelunga, pero bellas semanas dimpués fue o suyo cabo d’año, feba dezigüeito añadas. Asinas que en ixos diyas paré cuenta de no salir de casa ta cosa.
Pero un diya, de tardis, truqué en a puerta un ombre choben que pregunta por era, yera lo furtaire esfrazato con buenas ropas e dizindo qu’eba beyito á la mesacha, que yera muito beroya e que quereba casar-se con era.
A mesacha salié á la puerta en sentir-lo, lo reconoxié e ascape dezidié segundiar-li o chuego, asinas que li dizié que “sí”, que se quereba casar con er e que se’n iba de casa.
Continará …

Escar: buscar
As forquetas: los tenedores
Penchata: colgada
Finestra: ventana
Cultro: cuchillo
Coy: traviesa
Xordicas: ortigas
Chil: pimiento
Roya: roja
Beroya: hermosa


20/2/13

FALORDIETAS



A MOÑA
Yerase una begata una parella que n’eban solo que una filla. A parella e la filla gosaban fer gambadetas por o suyo bico cuasi totas as tardis, e en una d’ixas gambadetas se’n troboron con una chitana que se ofrexié a debinar lo esdebenidero d’a filla. Os tres estioron d’alcuerdo, pero la chitana, dimpués de beyer a man d’a mesacha, lis dizié que parasen cuenta d’o suyo dezigüeito cabo d’año, porque ixe diya morirá.
A parella, conforme la filla feba añadas, s’alticamaban más e más. Asinas que dezidioron nimbiar á la filla á casa d’una chirmana qu’eba una filla d’a mesma edá, e que bibiba en una bal amagata entre altas montañas.
I bibioron as tres asabelo de goyosas e sin alticamar-sen por cosa. E pasé o tiempo dica que plegué o suyo cabo d’año. Un diya yera la mesacha acucutata á una finestra d’a casa cuan bide que d’una espelunga surtiban cuatro ombres e dezidié saper que i feban.
Asinas qu’esqué una cuerda, e baxé por era dica tierra e se’n fue enta la espelunga.
Una begata dentro d’era, bide que sólo i yera un mesache que yera guisando. A espelunga yera o cubilar d’uns furtaires, e lo mesache que yera guisando yera lo fillo d’o chefe. Allora aguardé á que lo mesache saliese e abenté tota la chenta qu’eba parato por o sulero, e por bagüesa calé tot enrebullato e se’n fue ta casa.
Á l’atro diya, un d’os furtaires se quedé en a espelunga por bier si tornaba la persona que lo eba feito.
A mesacha li rezenté á la suya cosina lo qu’eba feito e dezidioron ir as dos chuntas ta la espelunga, pero sin dizir-li cosa á la suya tía.
Asinas que marchoron as dos cosinas, pero lo furtaire yera aguardando-las. O furtaire se presenté de buen implaz, e prenzipié á amostrar-lis a espelunga e á fablar-lis con buenas parolas. A mesacha sospeité por á suya amabilidá e li dizié:
-Bai, pero antis imos á poner a mesa e tastar o guiso qu’ez feito.
Continará …

A moña: la muñeca
Gosaban: solían
Fer gambadetas: dar paseos
O bico: el barrio
Chitana: gitana
Cabo d’año: cumpleaños
S’alticamaban: se preocupaban
Acucutata: asomada
Finestra: ventana
Espelunga: cueva
Esqué: buscó
Cubilar: refugio
Abenté: tiré
Cosina: prima
Bai: de acuerdo
Tastar: probar

12/2/13

FALORDIETAS



A BUENA MULLER (II)
-Quiero fablar con a siñora d’a casa.

A criada se’n fue ta dentro á escar á la siñora, e li dizié qu’en a puerta bi eba una probe que quereba parlar con era. A siñora baxé e li dizié la muller:
-He beyito en a carrera á un siñor que me fablé e me dizié que busté me darba un triballo en a casa.
-E qui yera ixe siñor? –pregunté estraniata la siñora.

Allora, la muller prenzipié á fablar muito nierbuda e sin saper ta do gollar, e en una istas, ité una gollada dentro d’a casa e bide un retrato d’o siñor que la eba nimbiato-ie, e dizié;
-Ixe siñor que ye en o retrato ye o que me ha nimbiato t’astí.
 
E la siñora dizié:
-Ixe ye lo retrato d’o mio fillo, que murié fa muitas añadas.
-Pos ixe ye o que me ha nimbiato t’astí. –respulié a muller sin dandalear.
-E cómo ye que lo se trobé busté?
-Pos ye que o mio mariu e yo semos muito probes, e n’emos tres fillos á los que dar-lis de chentar. E como agora ye dolento lo mio mariu no puede triballar, asinas que salí de casa ta demandar diners, e como sólo conseguí zincuanta zentimos, li dié os diners á un choben zarrioso. Lugo me’n tornaba ta casa cuan bide á lo suyo fillo. Á er li rezenté lo mesmo que á busté e m’escribié ista adreza ta que biniese á demandar-li triballo.

Allora la siñora li dizié á la muller qu’entrase, e li dié triballo, e tamién bellacosa de chenta ta los suyos fillos.
E á los güeito diyas, a siñora abié un suenio en do aparixié o suyo fillo dizindo-li;
-Mai, ya puede busté dormir tranquila, he aduyato a una buena muller e lo mio espritu ye en paz.

Á escar: a buscar
Gollar: mirar
Nimbiato-ie: enviado allí
Sin dandalear: sin dudar
Bellacosa: algo
Chenta: comida
Mai: madre, mamá

6/2/13

FALORDIETAS



A BUENA MULLER
Yerase que se yera un pai e una mai, os dos yeran muito probes e n’eban tres fillos chicotons. Pero ye que, antimás d’estar probes, o pai se metié dolento un diya e abié que dixar de triballar. Asinas que solo quedaba la mai ta escar a chenta ta la suya familia. Como no en trobaba de triballo, á la fin se dezidié á demandar limosna.
Dimpués d’estar tota la tardi, solo recullié zincuanta zentimos. Con ixos zentimos quereba mercar carne ta fer un cueto, pero yeran tan pocos diners que no podeba fer cosa, asinas que dezidié dar-li os zentimos á un ombre choben zarrioso. Pensé a probe mai qu’era, con ixos diners, no poderba dar de chentar á tota la suya familia, e que á lo millor á er si le poderban aduyar ixos zentimos.
Se’n fue allora ta casa suya, e no dixaba de pensar en o suyo mariu e en los suyos fillos que l’aguardaban. E por o camín se’n trobé un siñor muito pincho con trache antico que li pregunté;
-Ta do be busté, siñora?
-Ta casa mía. O mio mariu ye muito dolento e semos muito probes, e n’emos tres fillos. Lebo tot o diya demandando en a carrera ta poder mercar-ne de chenta, pero no he puesto conseguir que zincuanta zentimos.

Allora, aquer siñor escribié en una fuella un nombre e li dizié á la muller:
-Baiga busté á ista adreza e li dize á la siñora que i-bibe que li de á busté triballo en a casa.

A muller no lo se pensé dos begatas e se’n fue ta l’adreza que li eba dato aquer siñor. Plegué ta la casa, truqué en a puerta e surtié una muller.
-Qué quiere busté?
Continará …

Muller: mujer
Pai: papá
Mai: mamá
Fillos: hijos
Escar: buscar
Demandar: pedir
Un cueto: un cocido
Zarrioso: andrajoso
Allora: entonces
Pincho: elegante
Antico: antiguo
Adreza: dirección