22/12/14

FALORDIETAS



O BARBERO (II)
-Perdone busté –dizié o barbero, - yo ya so biello e me tremolan as mans una miqueta, pero li nimbiaré á lo mío aduyante, que ye choben.

E dizindo ísto, se’n fue corriendo d’a fonda pensando; “Iste ombre ye malo como lo diaple, n’he muller e fillos. Qué bienga lo mío aduyante que no ne ha de familia!”
Á los diez menutos se presenté l’aduyante.
-O mío mayestro me ha dito que bienga, e aquí so. –se presenté lo choben aduyante.
-O suyo mayestro diz que yes bueno con a noballa de rasurar, n’he lo pelello muito delicato. Si me rasuras sin tallar-me te daré bente euros, pero si me tallas, te mataré con iste cultro.
-N’he una man asabelo de segura, e con muito goyo li rasuraré. Pero como ne ha una barba muito zerruda, menesto una noballa bien esmolata, e agora mesmo no n’he denguna en o mío morral, pero l’aprendiz esmolé as suyas noballas iste maitín, li diziré que bienga.

L’aduyante se’n fue e fize ir á la fonda á l’aprendiz, un mesache de dezisais añadas con os güellos brilans e cara intelichén.
-Gosarás rasurar-me? Pos bien mesache, si no me tallas, istos bente euros son ta tú, pero si me tallas te mataré con iste cultro.

O mesache pensé que ixos bente euros li benirban muito bien, asinas que gosé rasurar-lo. Con muita mielsa saqué tot lo que menestaba, posé á lo forano en un posiello, e con muita ficazio lo rasuré, rematando de fer-lo sin tallar-li.
-Tiene, os diners que te prometié. Yes muito balién, ni lo tuyo mayestro ni los suyo aduyante han gosato rasurar-me. No n’ebas de medrana?
-Medrana?, por qué? Busté yera en as mías mans. Si yo li tallaba mientres li rasuraba e feba un poder por pillar o cultro, yo, con a mía noballa bien esmolata, li tallarba lo garganchón, ixo ye tot. Por ísto no n’eba de medrana.

E la color d’a cara d’o forano se torné blanca e se’n fue sin tartir.

Tremolan: tiemblan
Esmolata: afilada
Gosarás: te atreverás
Mielsa: tranquilidad
Muita ficazio: mucho cuidado
Medrana: miedo
Feba un poder: intentaba
Sin tartir: sin decir nada


12/12/14

FALORDIETAS



O BARBERO
Un diya plegué á una fonda un forano muito gran, rezio e zereño, de güellos negros e brilans, e con una barba luenga e zerruda. O suyo trache negro li feba parixer siniestro.
-Posadero! –chilé en boz alta-, n’he muita fambre e so muerto de sete. Quiero chentar e una botella de bin.

O posadero, una mica xorrontato, corrié á la cozina, e poquez menutos dimpués sirbié una buena chenta e una botella de bin. O forano se posé á la mesa e minché e bebié con tanto gusto qu’en menos de diez menutos s’eba minchato tot.
Una begata rematata la chenta, pregunté á lo posadero;
-Bi’n ha en iste lucar un buen barbero que pueda rasurar-me?
-Profers, siñor! –e lo posadero clamé á lo barbero que bibiba no luen d’a posada.

Con un chapero en a man e las suyas ferramientas en l’atra, entré o barbero e pregunté;
-Qué puedo fer por busté?
-Quiero que me rasure. Pero n’he lo pelello muito sensible. Si no me talla li daré bente euros, pero si me talla lo mataré sin de piedá. Ya he matato á mas d’un barbero por ixo.

O pobre barbero que s’eba xorrontato sólo de ascuitar á suya boz, agora tremolaba como a fuella d’un árbol sobatita por l’aire d’agüerro. L’ombre eba sacato d’a pocha d’o suyo gambeto un esmolato e gran cultro, e lo eba dixato sobre la mesa.
Yera esclatero que no yera ombre de gromas.
Continará …

Forano: extranjero
Zereño: fuerte
Güellos: ojos
Zerruda:espesa
Xorrontato: asustado
Rasurar-me: afeitarme
Chapero: sombrero
Talla: corta
Tremolaba: temblaba
Sobatita: agitada
Agüerro: otoño
Pocha: bolsillo
Esmolato: afilado
Cultro: cuchillo
Gromas: bromas

26/11/14

FALORDIETAS



AS TRES PAROLAS
Un chornalero pobre plegué por a nuei enta una posada. I yera asabelo de cansato e n’eba muita fambre e sete. Pero no n’eba de diners. E sin diners no pude conseguir pon de pon. Cómo conseguir-ne de diners ta poder minchar?
Se posé á una mesa. Á la mesa i yeran posatos dos furners que minchaban e bebeban. O chornalero lis rezentaba d’os suyos biaches. Á suya falordieta yera muito intresán, e ers lo ascuitaban con ficazio. Á la fin lis dizié:
-Tos propongo un chuego. Diziré tres parolas que bustez no pueden repetir.
-Ye una fatera –respulioron  os furners. –busté no puede fer-lo.
-Cuánto apostaz? –dizié o chornalero.
-Zincuanta euros, -dizioron os furners.

O chornalero prenzipié;
-Guixón.
-Guixón –repitioron os furners.
-Alborzera.
-Alborzera –repitioron os furners.
-Mal. –dizié o chornalero con una sonrisa.

Os furners se metioron á pensar  en qué s’eban entibocato, pero no sapeban qu’eban dito mal. O chornalero lis dizié de prebar-ne atra begata.
-Camamila.
-Camamila –repitioron os furners.
-Borzeguín.
-Borzeguín –repitioron os furners.
-Mal. –dizié o chornalero.

Os furners no sapeban qu’eban dito mal, e dimpués de repetir o chuego tres begatas más, li bosoron á lo chornalero, e dimpués li preguntoron qu’eba dito mal.
E lo chornalero lis dizié que no eban repetito á terzena parola, que yera MAL.

Parolas: palabras
Pon de pon: nada de nada
Furners: panaderos
Fatera: tontería
Guixón: guisante
Alborzera: madroño
Camamila: manzanilla
Borzeguín: bota
Bosoron: pagaron







18/11/14

FALORDIETAS



A LIENDA D’O MORIZIEGO
Diz una lienda que fa muito tiempo, os moriziegos ya yeran como agora, sin de plumas. Que lebaban una bida como la d’os paxaros, bolando de diya e durmindo por a nuei. Pero cada begata que bolaba por o ziel e se achuntaba con atros paxaros, a embidia por no aber-ne de plumas lo se minchaba por dentro.
Asinas que dezidié fablar con o creyador d’as aus e puyé alto, muito alto, dillá d’as boiras, e cuan i plegué, e fablé con er demandándo-li plumas ta lo suyo cuerpo, íste li dizié que ya no li quedaban plumas. Que lo que podeba fer yera que fuese demandando plumas á los paxaros d’a suya redolada dica poder zaboyar tot o suyo cuerpo.
O moriziego, goyoso, se’n fue, e dimpués d’un diya replegando as más polidas plumas d’os suyos amigos las se calé por tot o cuerpo. N’eba, á la fin, un polido trache de plumas de muitismas colors.
O moriziego ascape prenzipié á presumir d’as suyas plumas pinchas, tanto que abergoñaba á las aus que li eban amprato as plumas, e diziba d’eras que yera fieras.
Á la fin, o siñor d’as aus s’encarrañé con o moriziego, e lo fize clamar. O moriziego puyé e puyé, pero se amané tanto á lo sol que la calor li cremé as plumas. E cuan se bide espullato de plumas, abergoñato por o suyo aspeuto se’n fue á bibir ta una espelunga, e dende ixe diya sólo saliba por a nuei, ta que no podesen beyer-lo la resta d’as aus.

Moriziego: murciélago
Minchaba: comía
Aus: aves
Zaboyar: cubrir
Pinchas: elegantes
Amprato: prestado
Fieras: feas
Espullato: desnudo
Espelunga: cueva



4/11/14

FALORDIETAS



OS GÜEITO SOLS
Seguntes una antica lienda, una begata la Tierra estié iluminata no por uno, sino por güeito sols, prebocando muitisma calor en a tierra, que ixucaba os campos e esluzernaba á qui gosaba goyar o ziel. Una begata que os ombres se metioron d’alcuerdo de que tanto sol no yera bueno e que güeito sols yeran masiatos, dezidioron fer un poder por tirar siete d’ers. Pero …, cómo fer tal cosa?
Dimpués de muito pensar-lo, os ombres prenioron a dezisión de que lo millor estarba xorrontar á los sols, ta que la medrana lis fese amortar-sen. Asinas que demandoron l’aduya de un mayestro con l’arco, qui disparé una sayeta en a endrezera d’un d’os sols, que se amorté á l’inte. L’arquero continé disparando á los atros sols, pero no paré cuenta e tamién disparé á lo güeiteno sol, dixando á lo mundo como nuei sin de luna.
Durante un tiempo, os ombres abioron que bibir en a oscuridá, pero claro, sin de luz, os cautibos e totas as plantas moriban, e toz s’emplenaban de tristura.
Caleba recuperar un d’os sols, pero ístos eban medrana d’os ombres e se amagaban. Asinas que, dimpués d’atra reunión, se dezidié demandar aduya á los animals.
Una güella clamé belando á un d’os sols, pero no pasé cosa, dimpués un can escañuté durante muito rato, pero tampó no pasé cosa. Cuan un bobón otulé, una esfera blanquiñosa surtié en o ziel, e dende allora bi’n ha de Luna, anque á suya luz no yera sufizién ta bibir.
Cuan plegué o turno d’o pirín tot cambeé. Debán d’o suyo canto rezio, primero amanixié una luzeta dezaga d’as montañas, que s’estendillé sobre la tierra mientres un d’os sols puyaba altero en o ziel.
Por ixo, toz os maitins canta lo pirín dica que o Sol s'acucuta ta iluminar e calentar o mundo.

Güeito: ocho
Begata: vez
Gosaba: se atrevía
Xorrontar: asustar
Medrana: miedo
Amortar-sen: apagarse
Caleba: era necesario
Güella: oveja
Can: perro
Bobón: búho
Pirín: gallo
Acucuta: asoma

16/10/14

FALORDIETAS



O SOL ROYO
Seguntes una antica lienda, fa muito tiempo, un balién mesache yera embelecato d’una choben. Os dos quereban casar-sen, pero menestaban a bendizión d’a Luna, asinas que os pais d’a mesacha recurrioron á un dobinaire.
O dobinaire trigué una nuei esclatera ta preguntar á la Luna, que brilaba en o ziel iluminando mons e campos. O dobinaire bide bien os presachios e dezidié aprebar a chunión d’os dos mesaches. Pero antis, o choben eba que pasar una preba de balura, capuzar-se en as auguas d’a lacuna e nadar en era durante un tiempo. Una begata feito ixo, eba que prenzipiar una cazata e conseguir bellas presas.
Como lo mesache sapeba nadar dende chicotón e tamién yera un gran cazataire, superé bien as prebas, e li trayé muitas presas á la suya parella. Dimpués de tres lunas tras as prebas, tota la tribu zilebré o bodollo con una gran lifara, danzando e zorrupando … 
Pero á toz lis se xublidé preguntar á lo Siñor d’a Luz, sin á cuala bendizión a chunión no durarba guaire.
Á l’atra nuei d’o bodollo prenzipié á pleber muito, e toz pensoron que yeran as glarimas d’o Siñor d’a Luz qui no yera d’alcuerdo con o bodollo d’os mesaches. Asinas que os dos chobens abioron qu’esnabesar nadando a lacuna ta plegar enta una isla en do bibiban as parellas que no contaban con a bendizión d’o Siñor d’a Luz, e d’a que no poderban tornar-sen enxamás.
Mientres nadaban, un d’os guerrers d’a tribu á qui li cuacaba a mesacha, lis lanzé una sayeta, e atros guerrers fizon lo mesmo. E asinas lis fizon feritas que tiñoron de royo l’augua d’a lacuna. Cuan o royo s’estendillé por a superfizie e lo sol d’o lusco tiñé d’a mesma color os arbols, e ziel e tierra, a parella desaparixié d’a gollada d’a tribu. A medrana emplené os corals d’as chens e se’n fuoron sin gollar ta zaga.
E sindembargo, os dos mesaches, anque plenos de nafras, plegoron enta la isla en la que bibioron o resto d’a suya bida e luen d’a tribu que los eba beyito naxer.

Royo: rojo
Menestaban: necesitaban
Dobinaire: adivino
Trigué: eligió
Esclatera: clara
Bellas: algunas
Lifara: comilona
Zorrupando: bebiendo
Glarimas: lágrimas
Esnabesar: atravesar
Medrana: miedo
Os corals: los corazones
Nafras: heridas


7/10/14

FALORDIETAS



LENA, A REINA D’AS GRIPIAS (III)
Una nuei, se leboron á los cuatro nirnos ta la selba, fizon una chera e, lis obligoron á dizir cómo poderban fer salir á lo suyo pai difuera d’o ríu. Os mesaches, á penar d’os tochazos que lis dioron os suyos tíos, no dizioron ni una parola. Pero la ninona yera xorrontata e no tardé guaire en dizir o secreto.
Con o lusco, os chirmans de Lena pilloron uns dallos e s’endrezoron á lo beral d’ ríu. Clamoron á la gripia e, cuan íste amanexié entre la esbruma, li talloron a capeza con o dallo.
Pasé lo mes, e Lena e los suyos fillos eban que tornar chunto á la gripia. Os suyos chirmans no dizioron cosa e la dixoron marchar.
-Gripia, gripia. Si yes bibo, esbruma de lei. Si yes muerto, esbruma de sangre. –dizié Lena.

O ríu se sobatié, e se debantoron una olas bien grans, e d’eras una muito gran d’esbruma roya. E Lena ascuité a boz d’a gripia que li diziba;
-Os tuyos chirmans me matoron con dallas. A nuestra filla, Tremoleta mos ha traizionato.

Desesperata, Lena gollé á los suyos fillos e dizié:
-Que la mía filla chiqueta se combierta en tremoleta, que tremole diya e nuei, que las plebias li escosquen a boca, que l’aire li peine as greñas. E busatros, os míos quiestos fillos, dende agora serez zereños árbols. Yo seré una salzera.

E toz quedoron feitos árbols.
E por ixo, lo caxico, o fraxín e l’abete son árbols zereños, e la tremoleta, tremola con a más lixera bisa.
Selba: bosque
Chera: hoguera
Parola: palabra
Xorrontata: asustada
Lusco: amanecer
Dallos: guadañas
Sobatié: agitó
Plebias: lluvias
Escosquen: limpien
Zereños: fuertes
Salzera: sauce
Bisa: brisa

25/9/14

FALORDIETAS




LENA, A REINA D’AS GRIPIAS (II)
Pasoron nueu añadas. Lena abié tres fillos e una filla. O mayor se clamaba Caxico, o segundo Fraxín, lo terzeno Abete e la nirna Tremoleta. Un diya, o mayor li dizié á la suya mai:
-Mai, enxamás mos fablas d’a tuya familia. Do biben os tuyos pais?
 
Allora, Lena se alcordé d’os suyos pais e chirmans. Remeré á suya tierra, e abié a nezesidá de tornar á la suya tierra, quereba bier á la suya chen.
A gripia acompañé á Lena e á los suyos cuatro fillos enta lo beral d’o ríu.
-Dentro d’un mes tornarez, que garra chen tos acompañe. Cuan pleguez á lo beral clámazme asinas; “Gripia, gripia. Si yes bibo, esbruma de lei. Si yes muerto, esbruma de sangre”. Si so bibo, bendré á escar-bos, pero si la esbruma ye roya sabrás qu’he muerto. No dizirás á garra chen cómo ez que clamar-me.

Lena e los suyos fillos se’n tornoron á la suya tierra. Os suyos pais e chirmans se metioron asabelo de goyosos por bier-los, e ascuitoron esluzernatos lo que Lena lis rezenté sobre as suyas bidas baxo as auguas. Pero cuan lis dizié qu’eban que tornar-sen en un mes, os suyos chirmans pensoron un plan ta que se quedasen os suyos sobrinos e la suya chirmana con ers ta cutio.
Continará …

Nueu: nueve
Caxico: quejigo, roble
Fraxín: fresno
Abete: abeto
Tremoleta: álamo temblón
Remeré: recordó
Garra chen: nadie
Esbruma: espuma
Roya: roja
Esluzernatos: alucinados
Ta cutio: para siempre


2/9/14

FALORDIETAS



LENA, A REINA D’AS GRIPIAS
Fa muitismas añadas, tantas que ya ni se’n remeran os biellos d’a redolada, bibiba una parella de biellos. N’eban doze fillos e tres fillas: a más chicotona se clamaba Lena. Una tardada d’estibo, as tres chirmanas se’n fuoron á bañar-sen, e chugoron en l’augua dica lo lusco. Allora, marchón á lo beral ta bestir-sen, pero Lena se’n trobé una gripia en a manga d’a suya chambra, se xorronté e prenzipié á chilar. A chirmana mayor pillé un tocho, e allora, a gripia li dizié a Lena con boz umana;
-Lena, prométeme que te casarás con yo e me’n iré sin fer-bos mal.

A nirna se ité á plorar, cómo casar-se con una gripia!
-Tórname á mía chambra e bes-te-ne!
-Sólo si prometes casar-te con yo!

Á la fin, Lena li prometié que se casarba con era. En ixe inte, a gripia salié d’a chambra e se capuzé en o ríu.
Á los tres diyas, amanixié en o chardín d’a casa de Lena un camatón de gripias. Unas se’n puyoron por o cletau e atras s’enreligoron por os árbols. Os encargatos d’o bodollo entroron en a casa ta fablar con os pais de Lena, que á la fin lis entregoron a filla.
As gripias e la choben plegoron chunto á lo ríu, e á l’inte, se trestalloron as auguas en dos e amanexié un mesache en meyo d’o ríu, o Rei d’as Auguas.
En o fundo d’o ríu se fize una gran lifara, e Lena se casé con a gripia-mesache. E con o paso d’o tiempo, a mesacha se tranquilizé e se acostumbré á bibir baxo as auguas. Xublidé á la suya familia e se xublidé d’a suya tierra.
Continará …

Gripias: víboras
Se’n remeran: se recuerdan
Redolada: comarca
Estibo: verano
Lusco: atardecer
Beral: orilla
Chambra: camisa
Tocho: palo
Un camatón: un montón
S’enreligoron: se enrollaron
Xublidé: olvidó

17/7/14

FALORDIETAS



O REI FARDACHO (V)
Salié atra begata la nobia d’o prenzipe, e atra begata abié conzieto de aquer chuguete. E tamién dizié de mercar-lo, e atra begata li respulié a mesacha que sólo quereba pasar a nuei con o prenzipe. E la nobia azeuté, e atra begata li ité en a lei o charapote de yerbas, e lo prenzipe se durmié, e la mesacha no consiguié dispertar-lo. E, cuan de maitins a choben se’n trobé á las puertas d’o castiello yera asabelo de trista, pensando que á l’atro diya se iban á casar.
Allora se alcordé de lo que li dizié a mai de l’aire, e trenqué a coca. E d’a coca surtié un fuso, una ruaca e un dobiello d’oro. E la mesacha prenzipié á filar debán d’a puerta d’o castiello. E aparixié a nobia que li dizié;
-Cuánto quiers por ixa ruaca, ixe fuso e ixe dobiello?
-Sólo quiero pasar a nuei con o prenzipe, pos he que fer-li un par de preguntas.

A nobia azeuté, pensando en fer lo mesmo que las atras nueis. Pero lo prenzipe, qu’eba abito suenios estranios, abenté a lei. Asinas que, cuan entré a mesacha, se disperté e li pregunté qui yera.
-So a mesacha que se quedé sin parella por cremar o pelello d’un fardacho e trenqué siete pars de borzeguins de fierro antis d’en trobar-te.

En sentir aqueras parolas, o prenzipe reconoxié á la mesacha e l’abrazé pleno de goyo. Dimpués, a mesacha salié d’a cambra e li dizié á la nobia que ya li eba dito as dos parolas á lo prenzipe, e que se’n iba.
Á l’atro diya se zilebraba o bodollo. O prenzipe dizié qu’eba que combidar á la mesacha e, anque a nobia no quereba, o prenzipe terne que terne que sí. E ta la lifara posé á la mesacha á la suya dreita, con gran encarraño d’a nobia … E, dimpués de chentar, o prenzipe se debanté e dizié:
-Tos bo á rezentar un feito que me pasé; “fa muito tiempo, n’eba una caxeta d’oro, que yera lo más poliu que se podeba prexinar. Pero un mal diya lo tresbatié. Dimpués me fizon atra, pero anque yera asabelo de polida, no podeba contimparar-se con a primera caxeta. E de bote e boleyo, un diya dimpués de muito tiempo, en trobé a caxeta qu’eba tresbatito”.
E yo agora bos pregunto; con qué caxeta he que quedar-me?
-Con a primera, con a primera!!!!, - repulión tos os combidatos.
-Ixo mesmo pienso yo tamién. Por isto, dixo á la mía nobia con la que me iba á casar, e me’n bo con ista mesacha, que ye á mía primera parella.

E se’n fuon os dos chuntos ta no tornar enxamás.

Conzieto: capricho
Fuso: huso
Ruaca: rueca
Dobiello: ovillo
Terne que terne: insistentemente
Lifara: banquete, comilona
Caxeta: cajita
Tresbatito: perdido


13/6/14

FALORDIETAS



O REI FARDACHO (IV)
-Sí, mai, si tú quiers yo la lebaré.
-Bien, mesacha –dizié a biella mai de l’aire. Bes-te-ne con o mío fillo e tiene ista coca, si ne has bel problema, la trencas e te aduyará.

L’aire pillé á la mesacha e la se lebé por l’aire dica dixar-la en as puertas d’o Palazio.
Chunto á la puerta d’o castiello bi’n eba muita chen, que yeran aguardando o bodollo d’o prenzipe con una prenzipa forana á los tres diyas. A mesacha se metié asabelo de trista, e cuan yera pensando en ir-se-ne ta casa, s’alcordé d’a mai d’a luna, e sacando lo coco d’a suya pocha lo esclafé. D’o coco surtié una pirina d’oro, con toz os suyos pollez d’oro, tan bien feitos que parixeban aber-ne de bida. A chen prenzipié á chilar  por ixe feito, e tanto se ascuité que salioron a prinzipa forana e una chirmana d’era por bier que pasaba.
En beyer aquer chuguete d’oro, a prenzipa dizié;
-Buena muller, cuánto quiere busté por á suya pirina e los suyos pollez?
-No mas quiero que pasar a nuei con o prenzipe ta fablar-li d’un par de cosetas.

En sentir ísto, a prenzipa s’encarrañé asabelo e li respulié que no. Pero a suya chirmana li dizié que no estase fata, qu’era li meterba un charapote en a lei que totas as nueis se bebeba o prenzipe t’adormir-lo, e asinas no poderba ascuitar-la. E como a prenzipa quereba ixe chuguete, azeuté lo que li dizié á suya chirmana.
E cuan a mesacha dentré en a cambra d’o prenzipe, lo en trobé dormito. E por más que li chilé e lo sobatié, no consiguié dispertar-lo en tota la nuei. De maitins, a mesacha fue forachitata d’o castiello, pero ya difuera, saqué a minglana que li eba dato a mai d’o sol e la tallé. E la minglana tallata se combertié en una fuen con surtidors d’oro, tan polida que toz os güellos se quedón gollándola.
Continará …

Coca: nuez
Bodollo: boda
Forana: extranjera
Pocha: bolsillo
Pirina: gallina
Chuguete: juguete
Sobatié: agitó
Charapote: brebaje
Minglana: granada
Gollándola: mirándola


2/6/14

FALORDIETAS



O REI FARDACHO (III)
A mesacha, muito xorrontata, se amagué en una ferrada dispuesta á pasar dentro tot o diya. Pero en que plegué a luna …
-Á carne umana!!!, uloro á carne umana, bi’n ha bel umano amagato en ista casa!
-Filla, no li faigas mal, ye una probe mesacha que ye escando lo Palazio d’o Maldau ta en trobar á la suya parella. Sé buena e di-li do se’n troba.

Dimpués de sentir ixas parolas, a luna respondié qu’era no conoxeba o puesto d’o Palazio d’o Maldau, pero que á l’atro costato d’a montaña i yera la casa d’o suyo chirmán o sol e, que como íste tamién biachaba muito, talmen li poderba informar. A mesacha ya se’n iba cuan a biella, dando-li un coco, li dizié;
-Pilla iste coco filla, e cuan plegues ta lo Palazio, si ne has bel problema, lo esclafas. Beyerás cómo te puede aduyar.

Asinas que la mesacha continé o camín, sin atra chenta que masuras e lulos que se’n trobaba, dica que, pasata la montaña, se’n trobé una casa que yera la d’o sol. E cuan truqué en a puerta salié una biella muito biella, que yera la mai d’o sol, e li pregunté qu’escaba por ixos puestos. E, dimpués d’a ecsplicazión, a biella li dizié que se amagase en una ferrada ta que lo suyo fillo no la se minchase.
Cuan se fize de nuei, o sol torné ta casa suya, e uloré á carne umana. Pero la mai lo aconorté mientres li rezentaba lo qu’escaba la mesacha. O sol no sapeba do i yera o Palazio d’o Maldau, pero que dezaga d’as montañas, i yera la casa d’o suyo chirmán l’aire, e como se calaba por toz os puestos, talmen supiese bellacosa. E cuan ya se’n iba, a biella li dizié:
-Pilla ista minglana, e cuan trobes o Palazio, si te fa falta, tállala e beyerás como te ferá onra.

L’ausín e la nieu no dixaban caminar bien á la mesacha, pero á penar de ixo plegué ta la casa de l’aire, e chusto cuan trucaba en a puerta, paré cuenta que ya eba trencato lo zaguero par d’os borzeguins. Truqué en a puerta, e una biella muito biella, más biella que la mai d’o sol, ascuité lo que diziba la mesacha e prometié aduyar-la. E cuan l’aire entre en a casa, lo primero que dizié ye que uloraba á carne umana. Allora la suya mai li dizié;
-No t’encarrañes fillo, ista mesacha ye escando lo Palazio d’o Maldau. Sapes en do i ye?, la puez lebar?
Continará …
Xorrontata: asustada
Chirmán: hermano
Talmen: tal vez
Coco: huevo
Esclafas: chafas
Masuras: moras
Lulos: bayas
Aconorté: consoló
Se calaba: se introducía
Lo zaguero: el último


7/5/14

FALORDIETAS



O REI FARDACHO (II)
- Pero bueno …, cómo ye posible que sigas tan goyosa dimpués de pasar a nuei con ixe fardacho?, bi ha bellacosa que no me quiers dizir …?

A mesacha, anque insistié a mai, no conté ni brenca. E asinas pasoron os diyas. A filla cada diya más goyosa e la mai cada begata, terne que terne, ta que li diziese lo que pasaba. E á la fin li’n dizié, e la suya mai li fablé asinas;
- Para cuenta filla, asinas no podemos continar. O siñor d’o castiello ha que presentar-se como ye, e no en forma de fardacho. Bes á fer lo que yo te diga. Ista nuei, cuan se tire lo pelello, li’n cremas, e beyerás como se remata ista istoria.
 
En plegar a nuei, a mesacha fize lo que li eba dito la suya mai, e cremé o pelello d’o fardacho.
Pero cuan se disperté o mesache e bide lo pelello cremato, li dizié:
-Has descubierto lo mio secreto, agora me’n he que ir, e si quiers en trobar-me, abrás que qu’escar o Palazio d’o Maldau. E antis d’en trobar-lo, abrás que penar muito e caminar dicar trencar siete pars de calzero de fierro.

En dizir ixas parolas, o choben desaparixié. A mesacha se quedé asabelo de trista. Pero un diya, sin fer causo d’as parolas d’a suya mai, dezidié prenzipiar o camín ta escar á lo mesache Fardacho. Se calzé uns borzeguins de fierro, e se’n fué.
Pasé o tiempo, e la mesacha ya eba trencato sais pars de calzers e, por más que preguntaba, garra chen sapeba d’o Palazio. Dica que un diya bide una casa en o cobalto d’un tozal. A nirna puyé e truqué en a puerta. Allora salié una biella muito biella que li pregunté:
-Qu’escas por istas tierras?
-Esco á la mía parella que ye en o Palazio d’o Maldau. Pero ya he trencato sais pars de calzers de fierro e garra chen me sape dizir do puede estar.
-Bueno. A mía filla ye la luna que chira arredol d’a Tierra. Cuan maitín bienga yo li preguntaré, á bier si quiere aduyar-te. Pero abrás que amagar-te en ixa ferrada, no baiga á beyer-te cuan dentre e te minche.
Continará …
Ni brenca: nada
Li’n cremas: se lo quemas
Trencar: romper
Pars: pares
Borzeguins: botas
Garra chen: nadie
Amagar-te: esconderte
Te minche: te coma

26/4/14

FALORDIETAS



O REI FARDACHO
Yerase una begata un zapatero que n’eba una filla asabelo de beroya e buena, pero yera tan pobre que tasamén podeba dar de chentar á la suya muller e á la suya filla con o suyo triballo.
Un diya se presenté en á suya casa un criado d’o siñor d’o castiello que se debantaba en o cobalto d’o mon que dominaba la ziudá, ta demandar-li en o suyo nombre a man d’a suya filla. E lo probe zapatero, achuntando-se con á suya familia, parlé asinas:
-Ye benito á casa un criado d’o rei dizindo que lo suyo siñor deseya como muller á la nuestra filla. Pero ya sapez que, seguntes as chens, o nuestro rei ye un fardacho fiero. Allora no sé que fer; si te’n bes con o rei, seremos ricos, mas no quiero que la mia filla siga la muller d’un mostruo.
-No te alticames pai, lo importante ye que busatros salgaz d’a pobreza.

A mesacha se’n fue á lo castiello d’o Rei Fardacho chunto con á suya mai. E, una begata en o castiello, amanixié un fardacho chigán que se casé con a choben. E cuan plegué a nuei, a mesacha pasé á l’alcoba d’o fardacho. Allora íste, tirandose lo pelello con os diens se combirtié en un mesache. A choben, cuan bide a trasformazión, se metié asabelo de goyosa.
Pero lo mesache li dizié:
-Para cuenta de una cosa. Maitín tornaré á calar-me o pelello, e atra begata aparixeré debán de toz con a forma de fardacho. Ista trasformazión ye un secreto que no puez contar á garra chen, porque si fablas d’era te pasará una desgrazia.

Á l’atro diya, de maitins, a mai se amané á lo castiello por bier como i yera la suya filla, e se quedé sorprendita cuan la bide goyosa.
Continará ...
Fardacho: lagarto
Chentar: comer
Cobalto: la parte más alta
Fiero: feo
Alticames: preocupes
Garra chen: nadie

25/3/14

FALORDIETAS



A CAZATAIRA DE BIRABOLAS (III)
Cuan dixoron de chilar toz os inseutos, se achunté o tribunal ta beyer que fer con a mesacha. Dimpués de un ratet, l’alguazil, que yera un caballet de sanbizén, leyé a sentenzia;
-A nirna Brioleta, será condenata á sufrir os mesmos martirios qu’era li ha feito á las paxarelas!

Una gran cantidá de aplausos se ascuitoron dimpués d’a lectura, e toz os inseutos, á parolas d’a fada, s’endrezoron á fer as suyas faenas, ya que se remataba la nuei e prenzipiaba o diya.
Brioleta, ixe maitín, se debanté d’o leito una mica alticamata por o suenio, pero como i yera con os suyos pais, xublidé pronto lo que li eban dito los inseutos e prenzipié a cazata con o rete d’as birabolas.
Pero la mesacha no sospeitaba que la yeran aguardando, dezaga d’uns buxos, un exerzito de abellas e grespias, que muito pronto fizon d’a cara d’a ninona o blanco d’os suyos agullons.
A mesacha no feba que demandar aduya, pero as abellas e grespias la encorreban e fizaban sin aturar-sen. Á la fin, os suyos pais consiguiron rescatar-la e lebar-la ta la suya cambra en do la curaron.
Muitos diyas tardé a mesacha en curar os suyos fabons, e cuan torné á lo chardín, si se’n remeré d’os inseutos, e enxamás torné á cazar paxarelas ni fer-lis cosa á los inseutos.

Chilar: gritar
Caballet de sanbizén: mantis religiosa
Una mica: un poco
Alticamata: preocupada
Xublidé: olvidó
Aguardando: esperando
Grespias: avispas
Agullons: aguijones
Cambra: habitación
Fabons: habón


19/3/14

FALORDIETAS



A CAZATAIRA DE BIRABOLAS (II)
-Fada –respulié a ninona. As tuyas paxarelas son tan beroyas que yo deseyo colezionar-las t’amostrar-las á las mías amigas!
-Tú tamién yes beroya! –li respulié a fada, pero no te ferba goyo que, por ser-lo, bella persona te fese sufrir e te matase punchando-te en una parete.
-Oh, no!
-Pos ixo!, lo que no quieras ta tú, no li’n faigas á los demás, e asinas continarás á tuya bida goyosa.
A chiqueta Brioleta prometié no fer-lo más, churando no encorrer más á las birabolas, pero de maitins, en que bide bolar por entre as fuellas á las paxarelas, xublidé as parolas d’a fada e continé encorriendo-las.
Pero de nueis, sonié bellacosa que la emplené de medrana. I yera debán d’un tribunal de inseutos, en meyo de muitas brioletas, con a fada posata en un posiento d’oro.
L’acusador yera la birigüeta que, siñalando á la mesacha, diziba;
-Ista nirna mala no ha feito causo de lo que ha dito a fada. Dende fa muito tiempo encorre á las nuestra amigas as birabolas, que dan polideza á lo chardín con as suyas colors. Con o suyo rete, las caza, e dimpués las mata punchando-las con agullas, e antimás prometié que no tornarba á fer-lo.
- Bi ha que matar-la, bi ha que matar-la! –chilaban os inseutos.
- Ha engañuflato á la fada!!!, e ha que bosar totas as muertes con á suya bida.

As zagueras parolas d’a birigüeta fizon que toz os inseutos prenzipiasen á chilar, demandando un gran castigo, mientres Brioleta, ligata á un árbol e con os güellos ubiertos batalers yera bichilata por un xambre de abellas.
Cuan toz se quedaron sin tartir, fablé o defensor d’a mesacha, un escarabxo mielsudo de boz grau:
-A berdá ye que no sé que parolas emplegar ta esfender á iste mostruo que arrasa lo nuestro chardín. A fada me ha dito que esfienda á ista nirna, pero no’n trobo dengún alazet solido ta fer-lo. Sólo, que ista ninona de poquetas añadas, encara no ne ha lo suyo zerebro maturo ta reflexionar sobre lo que fa. Pero no ye sólo que d’era la culpa, pos os suyos pais no ha sabito dizir-li cualo ye lo buen camín, ni que no se matan á los animals.
Asinas que, demando no sigaz muito duros con era.
Continará …
Beroya: hermosa
Bella persona: alguien
Xublidé: olvidó
Bellacosa: algo
Medrana: miedo
Birigüeta: grillo
Bi-ha: hay
Bosar: pagar
Ubiertos batalers: abiertos de par en par
Sin tartir: callados
Alazet: base


7/3/14

FALORDIETAS



A CAZATAIRA DE BIRABOLAS
Fa muitismas añadas, bibiba arredol de un lucar que no me’n remero, una familia muito rica, que n’eba una gran chardín que parixeba un suenio.
En er bi’n eba de brioletas amagatas entre as suyas fuellas rotunas, ulorosoas teflas blancas, royos ababols como chislas de sangre, clabelinas rosas, lidios, e rosas de diferens colors, …
Ye natural que, cuan se ubriban tantas flors de muitas colors e ulors, n’abiesen muitismos inseutos qu’escaban á suya chenta entre eras.
De diya, o chardín yera bisitato por milentos de animals de muitas espezies, pero as más polidas yeran as birabolas de alas royas, soras e blancas. Sin dembargo, n’eban un gran enemigo que las encorreban sin denguna finalidá prautica. E iste enemigo yera la filla de l’amo d’a casa, clamata Brioleta, pero á penar de aber-ne nombre de flor, pillaba á las paxarelas con o suyo rete ta dimpués punchar-las con agullas e calar-las en tablas, do las colezionaba t’amostrar-las á las amigas.
Una nuei, dimpués d’una gran cazata, Brioleta sonié con a Fada d’o Chardín. Ísta yera una muller blanquiñosa como a flor de nieu, de tufa sora como as cuculetas e de güellos azuls como as campanetas.
Lebaba un bestito con debuxos de flors de muitas colors e, en á suya man una bareta de abozo que iluminaba como si estase o reflexo d’a luna.
Dezaga d’era, en ringleras, beniban un fascal de inseutos; abellas, escarabajos, birigüetas, birabolas, grespias, ferfetas, fornigas, saltocapoz, … que caminaban en orden, serios e con zeño encarrañato.
A fada se amané á lo leito d’a nirna e lugo de tocar-la con a bareta de abozo, li dizié con boz toba como a bisa:
-Brioleta!, tu yes una ninona educata e de buen coral, yes muito cruel con bels d’os abitadors d’iste chardín. As paxarelas se alimentan e polinizan as mías flors, si lis fas mal, perchudicas á las flors, antimás de matar-las fendo-las sufrir.
Dende maitín has que dixar d’encorrer-las e punchar-las dica matar-las.
Continará …

Cazataira: cazadora
Birabolas: mariposa
Me’n remero: me acuerdo
Tefla: trébol
Ababols: amapolas
Escaban: buscaban
Chenta: comida
Soras: doradas como la paja
Paxarelas: mariposas
Calar-las: colocarlas
Fada: hada
Tufa: cabellera
Cuculetas: prímulas
Güellos: ojos
Birigüetas: grillos
Grespias: avispas
Ferfetas: cigarras
Saltocapoz: saltamontes
Toba: suave
Bisa: brisa

23/2/14

FALORDIETAS



CANTA DE OC
Cuan yera yo amorosiadeta d’aquer mesache,
yo yera tan fresqueta como a rosa d’a rosera blanca.
Agora so bien escolorida, que me sé yo por qué,
iste mesache que tanto me aimaba ya no me fabla más.
Mesache, mesache, si me aimabas tanto como fas bier,
si no puez benir á beyer-me durante lo diya, allora bi-ne de nueis.
O mesache no ha mancato la ora, a ora d’a nuei,
e be á trucar á la puerta: Buena nuei, beroya.
Buena nuei, buena nuei, aimor de yo ta cutio,
yo me’n bo ta España no me beyerás más.
Mesache, mesache, si tanto me aimabas como dizes,
no parlarbas d’ir ta España, ista añada no.
Si yo he fablato d’ir ta España, me’n iré t’allá,
e á lo mío aimor li escribiré.
Cuan estié en o puen d’España, ité un sospiro,
Dios, si estase lo mío aimor aquí!
Si fuese d’iste lucar, u d’a redolada,
cantarba bella canta ta lo mío aimor.

 

L’orichinal en Occitano.
Quan jo n’èri amoroseta d’aceth galant,
fresqueta n’èri com l’arròsa deu rosèr blanc.
Ara jo soi descolorada no’n sèi perquè,
aqueth galant qui tant m’aimava no’m ditz arren.
Galant, galant si plan m’aimavas com hès véder,
si non pots pas viéner lo dia ç-i donc ser.
Lo galant n’a pas mancat l’òra, l’òra deu ser,
e que se’n va trucar la pòrta: Bèra bon ser.
Bon ser, bon ser, mas amoretas per un jamei,
jo que me’n vau anar tà ‘Spanha no’m veiràs mei.
Galant, galant, si plan m’aimavas com hès semblant,
non parlarés d’anar tà ‘Spanha, non, d’aqueste an.
Si jo èi parlat d’anar tà ‘Spanha que j’anerèi,
e tà las mias amoretas qu’escriverèi.
Quan eth esté suu pont de Spanha possa un sospir,
diu de las mias amoretas si èran ací!
Si jo n’èrei de ceth vilatge, o deus environs,
harí sonar quauqua aubadeta tà mas amors.


11/2/14

FALORDIETAS



O PAISACHISTA
Bi eba una begata un pintor de muito calitre que fue nimbiato por lo emperador á una redolada lexana e desconoxita, rezién conquerita, con a misión de trayer-ne de imachens pintatas. O deseyo de l’emperador yera conoxer asinas aquers puestos remotos.
O pintor biaché muito, bisité e gollé con ficazio toz os paisaches d’ixas tierras, pero dimpués de muito tiempo, se’n torné ta la capital d’o reino sin una sóla imachen, ni sisquiera un bozeto.
Lo emperador se sorprendié por ixo e s’encarrañé asabelo.
Allora lo pintor, muito mielsudo, demandé una gran parete blanca, e sobre ixa parete ripresenté tot o país qu’eba recorrito. Cuan o triballo estié rematato dimpués de muitos diyas, lo emperador besité a gran obra. O pintor, con una bareta en a man, li espliqué toz os puestos d’as lexanas tierra; os lucars, os mons, os ríus, as selbas, …
Cuan rematé la descrizión d’o gran debuxo, o pintor s’amané á un estreito camín que surtiba d’o primer plano d’o debuxo e que parixeba tresbatir-se en o fundo. Lo emperador, e mesmo los que liacompañaban abioron a sensazión de que lo cuerpo d’o pintor se adentraba en o camín, que se feba más chicotón e que poquet á poquet se iba perdiendo á lo luen.
Pronto, una curba d’o paisache lo amagué, e toz dixoron de beyer-lo. E, en ixe inte, desaparixié tot o paisache e quedé espullata de pintura tota la parete …

Calitre: talento
Nimbiato: enviado
Conquerita: conquistada
Ficazio: interés
Mielsudo: tranquilo
Lucars: pueblos
Surtiba: surgía
Tresbatir-se: perderse
Espullata: desnuda

3/2/14

FALORDIETAS



O LABRADOR QU’EBA CAMBEATO AS BUEGAS
Yerase que se yera, un labrador qu’eba una pardina e muitas tierras
que li daban asabelo de diners. Yera un ombre triballador anque muito preto. Pasaba tot o diya triballando en os ordios u en os cuatrons de l’ortal, u dallando u picando fusta.
-Diners ya en abrá ya, pero solo piensa qu’en triballar e cosa más. –diziban os suyos bezinos.

Muitas nueis, antis d’o lusco, ya se’n iba ta los suyos campos con dallo u xada en o güembro. Pero un diya, iste ombre murié, e la suya muller confité as tierras á un amigo. Íste yera un ombre onrado, pero que por á suya timidez enxamás no eba conseguito guaire. Se metié asabelo de goyoso por triballar ta la muller d’o suyo amigo. E queriendo continar con as mismas marchas de íste, muitas nueis tornaba con os machos d’os campos, e antis de salir o sol ya i yera atra begata en ers.
Una nuei de luna plena en que continaba aladrando con os machos, bide una luzeta debán d’er. Pensé en bel reflexo e no fize pon de causo, pero cuan chiré los machos, i yera debán d’er, torné á chirar e atra begata n’eba la luzeta debán d’er. Asinas que, con medrana en o cuerpo, se’n torné ta casa.
Á l’atra nuei torné á pasar-li lo mesmo, e á l’atra tamién, asinas que se’n fue á bier á lo mosen por bier que li diziba.
-Pregunta á ixa luzeta que ye lo que quiere. –li dizié o mosen.

O labrador se’n fue á triballar, e cuan aparixié a luzeta fize lo que lo mosen li eba dito.
-Qué quiers de yo? –li pregunté tremolando.
-So lo tuyo amigo –li respulié una boz roncallosa. Biengo á dizir-te que lo mío espritu no ye tranquilo porque fize bellacosa mal en bida. Por as nueis, cuan saleba á triballar por as nueis, me dedicaba á cambear as buegas d’os campos ta ganar tierras. Garra chen paré cuenta, pero agora te demando que tornes as buegas á lo suyo puesto, e asinas o mío espritu i será en paz. Fe-lo tú!!

A luzeta desaparixié, e lo labrador se dediqué á apañar as buegas sin dizir cosa ta no emporcar a memoria d’o suyo amigo. E dende ixa nuei, a luzeta no’n torné enxamás.

Buegas: lindes
Muito preto: ávaro
Cuatrons: cuadrados
L’ortal: el huerto
Picando: cortando
Fusta: madera
O lusco: el amanecer
Dallo: guadaña
Xada: azada
Aladrando: arando
Bel: algún
Medrana: miedo
Mosen: cura
Garra chen: nadie



27/1/14

FALORDIETAS



L’ ESPIELLO DE MATSUYAMA (II)
Un diya, a mai se metié dolenta e, á penar de cusirar-la pai e filla, cada diya yera pior, asinas que, beyendo que iba á morir, clamé á la suya filla e li demandé que li trayese la caxa do alzaba l’espiello dizindo-li:
-Filla, bo á morir, pero no te metas tristas. Cuan ya no siga con busatros, prométeme que gollarás iste espiello toz os diyas. Me beyerás en er, e pararás cuenta de que, anque dende muito luen, siempre i seré con tú.

Cuan murié a mai, a mesacha ubrié a caxa de l’espiello e cada diya, como li’n eba prometito lo gollaba, e en er beyeba la cara d’a suya mai, tan beroya e goyosa como antis d’a malotía. Con era fablaba, e á era li confitaba as suyas penas e los suyos goyos; e, anque la suya mai no li diziba garra cosa, siempre li parixeba que yera chunto á era.
Un diya, o pai la bide debán de l’espiello, como si parlase con er. E, sorprendito, a mesacha li respulié:
-Pai, toz os diyas gollo iste espiello e beigo á la mia quiesta mai, e fablo con era.

E li rezenté lo presén e la demanda que la suya mai li eba feito antis de morir, lo qu’era no eba dixato de cumplir ni un solo diya.
O pai se quedé tan embelecato con ixas parolas, qu’enxamás gosé dizir-li que lo que beyeba toz os diyas en l’espiello yera era mesma e que, talmén por a fuerza de l’aimor, s’eba combertito en a imachen d’o fermoso rostro d’a suya mai.

Dolenta: enferma
Garra cosa: nada
Gosé: se atrevió


21/1/14

FALORDIETAS



L’ ESPIELLO DE MATSUYAMA
En Matsuyama, lucar luen de cualsiquier puesto, bibiba una parella de chobens campesinos que n’eban á la suya filla chicotona como zentro e goyo d’as suyas bidas. Un diya, o mariu abié que baxar á la capital por uns asuntos e, por a medrana d’a muller por un biache tan luengo, l’aconorté con a promesa de tornar ascape e de trayer-li, á era e á la suya filla, polius presens.
Dimpués de muitos meses, bide á lo suyo mariu e pude ascuitar d’os suyos morros lo que li eba pasato e las cosas qu’eba beyito, mientres que la nirna chugaba goyosa con os chuguetes que lo suyo pai li eba mercato.
-Ta tú –li dizié á la suya muller- t’he trayito un presén muito estranio. Gollalo e dizime qué beyes dentro.
 
Yera un oxeto retuno, blanco por un costato, con adornos de paxaros e flors, e por l’atro, muito brilán. En gollar-lo, a muller, qu’enxamás eba beyito un espiello, quedé esluzernata cuan bide á una choben e goyosa mesacha que no conoxeba. O mariu prenzipié á arreguir-se cuan bide a cara d’a suya muller.
-Qué beyes? –li pregunté o mariu.
-Beigo á una beroya choben que me golla e muebe os morros como si quisiese parlar-me.
-Lo que beyes ye a tuya cara reflexata en ixe beire. Se clama espiello, e en as ziudaz lo ne han totas as mullers.

A muller se quedé embelecata con aquer presén, lo alzé en una caxeta e, sólo de cabo cuan, lo sacaba ta contemplar-se.
Pasé o tiempo e la nirna se fize una beroya mesacha, buena e afalagosa, que cada diya se parixeba más á la suya mai; pero era enxamás li amostré ni li fablé de l’espiello ta que no se tornase una mesacha conzietera por a suya polideza. Asinas que, dica lo pai se xublidé de aquer espiello tan bien alzato.
Continará …

Espiello: espejo
Medrana: miedo
L’aconorté: la consoló
Polius: bonitos
Gollalo: míralo
Retuno: redondo
Esluzernata: alucinada
Lo alzé: lo guardó
Afalagosa: cariñosa
Conzietera: caprichosa
Xublidé: olvidó

14/1/14

FALORDIETAS



L’AUGUA SORA (V)
Allora se’n fuoron ta casa suya, do plantoron a branca de l’árbol. E la branca chité e prenzipié á crexer, e de cada fuella nueba que chitaba saleban cantas como si l’árbol estase pleno de muxons.
Á l’atro diya, os dos chirmans se’n fuoron de cazata ta poder chentar, e se’n troboron con o rei, pero no lo reconoxioron porque enxamás lo eban beyito. Asinas que fabloron con er, e lo rei lis combidé á almorzar, pero los mesaches li dizioron que no podeban dixar á la suya chirmana sola, e allora dizié o rei.
-Pos que se bienga tamién.

E se’n fuoron á escar-la ta dimpués almorzar con o rei. Cuan dentroron en o castiello bidon á una muller en una garchola que lis die muita pena, pero no dizioron cosa. Dimpués de chentar, o rei lis amostré o castiello e los chardins e, cuan ya se’n iban combidoron á lo rei á casa suya, que lis dizié que d’alcuerdo.
Asinas que ya en casa suya, prenzipioron á pensar que fer de chentar, en ixas i yeran cuan sintioron parlar á lo paxaro;
-Li cuacan os pepinez replenos de perlas.
-Pero que dize?
-Li cuacan os pepinez replenos de perlas.
-E do imos á en trobar de perlas?
-Debaxo de l’árbol que canta en trobarez una arqueta plena de perlas.

Os mesaches escoron l’arqueta e la en troboron, paroron os pepinez e á l’atro diya clamoron á lo rei. Íste se presenté acompañato d’un consellero, e prenzipioron á chentar. O rei tallé un d’os pepinez e, cuan bide as perlas dizié;
-Do se ha beyito minchar pepinez replenos de perlas?
-E do se ha beyito que una muller pueda librar un cachurret, un mixinet e una corniza? –dizié o paxaro.
-Pos qué sin libré a reina?
-Pos á los tres mesaches que has debán de tú. –torné á dizir o paxaro. A buestra berdadera mai ye a muller  que ye en una garchola, que ye a reina, e las chirmanas d’a reina cambeoron á cada un por una cría de can, una de mixino e una corniza, e á busatros tos capuzé en o ríu en una capacha.

Allora o rei se debanté e abrazé á los suyos fillos pleno de goyo por saper que los suyos tres fillos yeran bibos. Li dizié á lo suyo consellero que soltase á la reina, á la que li demandé perdón. E tamién ordené que agafasen á las chirmanas d’a reina e las engarcholasen en á mesma garchola.
E dimpués de ísto, e con glarimas en os güellos se’n tornoron ta lo castiello, do fuoron goyosos como lis eban dito.

Chité: brotó
Muxons: pájaros pequeños
Amostré: enseñó
Replenos: rellenos
Cuacan: gustan
Paroron: prepararon
Glarimas: lágrimas