26/12/13

FALORDIETAS



L’AUGUA SORA (II)
Pero á los poquez meses, a embidia prenzipié á fer niedo en o coral d’as dos chirmanas mayors, tanto que rematoron odiando á la chirmana chicotona.
Chusto á l’añada de casar-sen, a reina libré un ninón. As chirmanas, aprobeitoron un inte que la reina dixé durmiendo á lo suyo fillo ta furtar-li lo nirno, lo caloron  en una capacha e lo chitoron á lo ríu ta que se afogase. En puesto d’o ninón, li presentoron á lo rei una capacha con un cachurret dentro, e li dizioron á lo rei que lo eba librato á suya chirmana.
O rei, anque la quereba muito, se lebé un disgusto tan gran que pensé en forachitar-la de casa, pero los suyos consellers li dizioron que no lo fese, pos no sapeban qué podeba sinificar ixo.
Tanimientres, a capacha en la qu’eban dixato á lo nirno baxé por a bal dica que se aturé en unas pasaderas d’o ríu, e astí lo en trobé un d’os guardas d’o rei. E como iste guarda deseyaba un fillo, lo replegué e lo se lebé ta casa suya, e la suya muller se metié asabelo de goyosa e dezidioron no dizir cosa á garra chen.
Pero pasé que á los poquez meses a reina se quedá preñata atra begata.
As chirmanas, que la odiaban encara más porque no eba salito lo plan como eras pensaban, dezidioron fer lo mesmo atra begata. Asinas que cambioron á lo nirno por un mixinet. O rei s’encarrañé, pero los consellers li dizioron que iste suzeso yera encara más misterioso, e que aguardase una begata más antis de forachitar á la reina d’o castiello.
E resulté que la capacha con o nirno fue á aturar-se en as mesmas pasaderas que lo suyo chirmanet, e tamién pasé que o guarda bide la capacha e se lebé á lo nirno ta casa suya, asinas ya n’eban dos fillos.
A reina se quedé preñata una terzena begata, e libré una filla. As chirmanas tornoron á fer lo mesmo, pero ista begata, en puesto de un cachurret u un mixinet, metioron en a capacha una corniza con sangre, e chitoron á la nirna ta lo ríu en atra capacha. E torné a pasar lo mesmo, se aturé a capacha en as pasaderas e la en trobé o mesmo guarda, e la se lebé ta casa suya.
Tanimientres, o rei, que ya no quereba ascuitar á los consellers, mandé fer una garchola de fierro, engarcholé á la reina e la penché chunto á la puerta d’o castiello ta que se moflasen d’era.
Continará …

O coral: el corazón
Libré: parió
Furtar-li: robarle
Capacha: cesta
Cachurret: perrito
Forachitar-la: echarla
A bal: el valle
Mixinet: gatito
Fillos: hijos
Corniza: trozo de madera
Garchola: jaula
Fierro: hierro
Penché: colgó


12/12/13

FALORDIETAS



L’AUGUA SORA
Un rei que yera plegato  á estar rei estando muito choben, yera embelecato d’a filla d’un d’os guardas que cusiraban as tierras d’o castiello.
Iste guarda eba la suya casa dentro d’as buegas d’os chardins d’os castiello, e por ixo lo rei gosaba fer gambadetas por ers con a esperanza de’n trobar-se con era, pero enxamás la podeba beyer á solas, ya que siempre iba con as suyas dos chirmanas.
Asinas pasaban os diyas e lo espritu d’o rei i yera entre l’ansiedá e la malincolía. Una d’as begatas en que yera gollando á trabiés d’uns maticals, bide que as tres fillas d’o guarda yeran en a puerta d’a casa cosiendo.
Allora o rei paré orella e ascuité:
-Me ferba goyo poder casar-me con un choben bien pincho qu’estase furnero, porque asinas n’aberba de pan ta yo e los míos fillos ta cutio –dizié a chirmana mayor.
-Pos á yo –dizié a meyana – me ferba goyo casar-me con un guisandero choben e poliu, porque asinas n’aberba de chenta toz os diyas.
-Pos yo no quiero dengún d’ixos marius, porque yo quererba casar-me con o rei. –e lo diziba sabiendo que yera imposible.

E lo rei que lo ascuité, blinqué os maticals e se presenté debán d’as mesachas e lis dizié:
-He ascuitato los buestros deseyos e, cuan queraz, yo me ocupo de que se zilebren ixas tres bodas en o mío castiello. A mayor se casará con o mío furnero, a segunda chirmana se casará con o mío guisandero, e tú, a chicotona, te casarás con yo, porque yo so lo rei e yes a dueña d’o mío coral.

As tres fillas d’o guarda, anque pensaban que yera muito poliu e pincho, pensoron que yera un d’os criados d’o rei e se arriguioron d’er. Pero allora, i plegué lo suyo pai, que reconoxié á lo rei, e las tres chirmanas replecoron que yera berdá lo qu’eba dito lo mesache.
Asinas que se casoron as tres chirmanas muito goyosas.
Continará …

Sora: dorada-amarilla
Embelecato: enamorado
Cusiraban: cuidaban
Buegas: límites
Gosaba: solía
Fer gambadetas: dar paseos
Gollando: mirando
Maticals: arbustos
Furnero: panadero
Ta cutio: para siempre
Guisandero: cocinero
Chenta: comida
Coral: corazón
Replecoron: entedieron