30/6/16

FALORDIETAS

O MIXINO NEGRO
Dos mixinos, sólo que dos mixinos n’eba la mixina de Chulia, e ya li eban demandato una uzena. E ye que os mixinos yeran negros de raso, e ya se sape, que bi ha muitas presonas que piensan que os mixinos d’ixa color trayen buena suerte á los amos d’as casas en do biben.
Chulia no deseyaba desprender-se d’os mixinez, pero lo suyo mariu ya li eba dito que no’n quereba más mixinos en ixa casa, e que cuan fesen os dos meses eban que marchar d’a casa.
Muito tiempo estié pensando do calar-los. O bezino de baxo tresbatiba muitos mixinos, e muita chen pensaba que los se minchaba. O botiguero d’enfrente los dixaba salir á la carrera e li’n furtaban. A biella d’alto no lis daba de minchar e yeran asabelo de arguellatos. O mosen n’eba un can qu’encorreba á los mixinos, e asinas, d’un ta otri, d’a uzena que li demandoron li quedoron dos posibles amos ta los mixinos. Pero ni aún asinas dixé de pensar.
Moro, lo más poliu e más grau d’os dos mixinez, ta Luzía, a bezina d’o terzero d’a cucha, que n’eba una filla muito chuiziosa á penar d’as poquetas añadas que n’eba. E Nuei, por estar d’un negro fosco como nuei sin de luna, iba á ser ta Bastián, os cualos fillos yeran una mica bagüesos.
Á los dos mixinez lis caloron collars royos e cascabillos, e Marieta, a filla de Luzía e los dos fillos de Bastián ya pensoron que iban á estar goyosos ta cutio.
E pronto toz estioron goyosos, ya que Luzía gané un premio en a lotería, e á Bastián li dioron un triballo do li bosaban muitos diners.
-O mixino negro! –chilaban os mesaches.

E los fillos de Bastián, á penar d’ixo, maltrataban á Nuei, que cuan podeba lis fincaba las unglas u lis pretaba bel mueso, pero como yera tan chicotón no lis feba mal.
Por contra, Moro se pasaba os diyas en l’alda d’a mesacha e las nueis en un leito tobo que li fize Marieta. O mixino yera asabelo de goyoso, tanto que, si supiese parlar li aberba dito á Chulia que yera la millor casa posible ta er.
Continará …

Demandato: pedido
De raso: completamente
Tresbatiba: perdía
Botiguero: tendero
Arguellatos: flacos
Carrera: calle
Furtaban: robaban
Cucha: izquierda
Bagüesos: traviesos
Ta cutio: para siempre
Bel mueso: algún mordisco
L’alda: el regazo
Tobo: suave



2/6/16

FALORDIETAS

O CABALLERO DE L’AUCA (II)
Pero no fue asinas, porque ascape, e no más chocoron as espatas, o caballero de l’auca li fotié con tanta fuerza, que Lorién cayé por tierra.
Lena fue proclamata prinzipa, e los caballers propusioron que se casasen. Pero como iba á casar-se a prinzipa con un caballero que no quereba dar o suyo nombre? E lo caballero diziba que no iba á dizir o suyo nombre, qu’eba feito una promesa, e que si lo diziba se’n irba.
-Si Lena quiere ser á mía muller, abrá qu’estar sin que sepa lo mío nombre, e si no me’n iré. So un buen ombre, e con isto ye prou.

E á la fin se fize o bodorrio, pero con istas parolas ditas por o caballero;
-Que no te se ocurra preguntar-me qui so, porque te dixaré en ixe inte.

Lena azeuté, e bibié goyosa. Pero Lorién, que no eba xublidato la redota, se dedicaba á amolar a la suya muller, mesmo con tochazos. Asinas que, cansata de que l’atochasen, e culpando á Lena por tot, se’n fue á bier-la ta fer-la carrañar con o caballero.
-Para cuenta –li dizié á muller. Me han dito que o caballero ye un galbán sin de familia ni casa, que dormiba en a carrera e que demandaba diners ta poder minchar.

Lena s’alticamé muito, tanto, que ixa mesma nuei li dizié;
-Has que dizir-me de do yes, e cómo te clamas, si no m’encarrañaré con tú.

Pero qui s’encarrañé fue o caballero, que li dizié:
-Por a boca muere o pex, e por a tuya boca bes á perder-me. Te bo á dizir qui so, pero me’n iré e te dixaré. Me clamo Chaime, e so d’una tierra luen d’ast
í. Un diya, una boz desconoxita me fize pillar as armas e meter-me en una barca ta poder esfender-te. Ixa auca, que ye lo mío chirmán por parti d’o mío pai, me lebé enta tú. E ixo ye lo que sé d’a mía bida.

Allora amanixié l’auca con a barca, Lena se desmayé e se arrepintié, pero Chaime desaparixié entre a boira.

Xublidato: olvidado
Amolar: fastidiar
Galbán: vago
S’alticamé: se preocupó
Pex: pez
Chirmán: hermano
Allora: entonces

Boira: niebla